مزایده و مناقصه از مصداق های بارز معاملات دولتی هستند که در انواع مختلفی انجام می شوند. در این فرایندها شیوه های مختلفی برای تبانی وجود دارد که از جمله آنها به حاضر نشدن در روال مناقصه یا انصراف از آن، ارایه پیشنهادهای خارج از نوبت و ارایه نکردن اطلاعات جامع راجع به مشخصات موضوع معامله می توان اشاره کرد. اما روش هایی نیز برای مقابله با تبانی در مناقصه و مزایده وجود دارد که ما در ادامه به آنها اشاره می کنیم. پس در ادامه این مقاله با مجله هزاره همراه شوید.
روش های مقابله با تبانی در مناقصه و مزایده
مزایده دولتی به معنای انجام تشریفات فروش یک کالا یا خدمات دولتی است و مناقصه نیز انجام این تشریفات برای خرید یک کالا یا خدمات مردمی و یا دولتی است. تبانی در این زمینه به گرد هم آمدن و توافق کردن افرادی برای انجام یک کار پنهانی و خلاف در این فرایند گفته می شود. تبانی در قوانین ایران جرم به شمار آمده و در قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۰ تنها در دو مورد پیش بینی شده که یکی از آنها عبارت است از تبانی در جرایم علیه امنیت کشور. بر این اساس اگر دو یا چند نفر تبانی کنند که جرایمی علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور مرتکب شوند، در صورتی که محارب نباشند، مجازات حبس در انتظار آنها خواهد بود.
مورد دوم جرم انگاری عمل تبانی در جایی است که دو یا چند نفر علیه اموال یا نوامیس یا جان مردم اقدام به تبانی کرده و مقدمات اجرایی آن را نیز فراهم کنند. در این وضعیت نیز تا سه سال حبس برای مرتکبان در نظر گرفته شده است.
در ارتباط با تبانی در معاملات نیز در قانون مجازات تبانی در معاملات دولتی مصوب سال ۱۳۴۸ خلافکارانی که در معاملات، مناقصه ها و مزایده های دولتی با یکدیگر تبانی می کنند و در نتیجه این تبانی، ضرری به دولت یا شرکت های دولتی می رساند، به حبس و جزای نقدی محکوم خواهند شد. همچنین در صورتی که مستخدم دولتی یا اشخاص مامور اجرای معاملات دولتی، با اطلاع و آگاهی این معامله را انجام دهند یا به صورتی در تبانی شرکت کنند، حداکثر مجازات حبس و انفصال ابدی از خدمات دولتی در انتظار آنها خواهد بود.
برای جلوگیری از تبانی در مناقصات کوچک مامور خرید باید با توجه به نوع مورد معامله در ارتباط با بهای آن تحقیق کند و با رعایت مصلحت به مسئولیت خود معامله را با کمترین بهای ممکن انجام دهد. در ارتباط با تبانی در معاملات کوچک نیز که تبانی از طرف خود کارکنان دولتی رخ می دهد؛ ممکن است فروشنده کالا یا مسئول خرید به ضرر دولت تبانی کنند.
در معاملات متوسط، مامور خرید باید با رعایت مورد قبل، حداقل سه مورد استعلام کتبی بگیرد و اگر بهای به دست آمده مورد تایید مقام مسئول بود، معامله صورت بگیرد. در این دست از معاملات؛ این احتمال نیز وجود دارد که افرادی که طرف استعلام هستند، با هم تبانی کرده و قیمتی را با هماهنگی خود پیشنهاد کنند که از قیمت متعارف بیشتر باشد. در این صورت که زیاد هم شایع است، احتمال تبانی با مسئول مناقصه وجود دارد اما مهم‌ترین نوع تبانی، تبانی کردن در معاملات بزرگ است که یا در روال مناقصه حاضر نمی شوند یا از آن انصراف می دهند. ارایه پیشنهادهای خارج از نوبت، مبهم، مشروط یا با قیمت بسیار بالا برای برنده کردن ارایه کننده قیمت پایین‌تر، عدم اعلام مبلغ برآوردی از سوی مسئول مناقصه برای اعلام آن به اشخاص مورد تبانی و انتشار فراخوان مناقصه در زمان‌های خاص که مناقصه‌گران محدودی وجود داشته باشند؛ از دیگر روش های تبانی در این معاملات است.
در مزایدات نیز امکان دارد که ما بین مامور فروش و طرف معامله تبانی صورت بگیرد. اما در حالت کلی احتمال تبانی در این نوع معاملات کمتر وجود دارد. در ارتباط با معاملات جزیی، متولی مزایده باید به اشخاص داوطلب خرید مراجعه کرده و پس از تحقیق کامل از قیمت ارایه شده و رعایت صلاح دولت، مال یا خدمات را به بیشترین میزان ممکن به فروش برساند.
پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال مناقصات جدید هستید «مناقصه های مهلت دار کشور» را در پایگاه اطلاع رسانی هزاره دنبال کنید.
