قرارداد پیمانکاری

پیمانکار عمومی، پیمانکاری است که مسئول آماده سازی، هماهنگی و تکمیل همه کارهای یک پروژه است. در واقع  پیمانکار عمومی به فرد یا شرکتی گفته می ‌شود که با سازمان ها و یا افراد دیگری  قرارداد (کنترات) امضا می کنند تا پروژه و کار مشخصی را با توجه به نقشه ‌ها و مشخصات توافق شده به انجام برسانند. پیمانکار عمومی می تواند یک مدیر و احتمالا یک تاجر باشد که با استفاده از ابزارهای مختلف از سوی مشتری به عنوان مدیر برای مشاوره در معماری، مهندسی و یا به عنوان کارشناس معماری وارد این فعالیت می شود.

این پیمانکار باید در ابتدا  اسناد و مدارک پروژه های مختلف را ارزیابی کند. به عنوان مثال در موضوع بازسازی و تعمیرات برای به دست آوردن درک بهتر از شرایط پروژه  به بازدید از محل نیاز است که این امر توسط پیمانکار عمومی صورت می گیرد. در ادامه این مقاله با مجله هزاره و مفهوم پیمانکار عمومی همراه ما باشید.

وظایف و مسئولیت های پیمانکار عمومی

همانطور که اشاره کردیم G.C یا پیمانکار عمومی، شرکت یا مجموعه‌ ای است از شرکت ها که توانایی طراحی، تأمین منابع مالی، اجرایی و مدیریت لازم را برای انجام امور مهندسی، تدارکات، اجرا و مدیریت یک پروژه به طور کامل داشته باشد. از جمله وظایف پیمانکار عمومی به موارد زیر می توان اشاره کرد:

• بر عهده گرفتن مسئولیت انجام کل یک پروژه یا بخش اعظم مستقل و به خصوص اجرای آن از مطالعات مقدماتی و توجیه ‌پذیری تا برنامه ‌ریزی
• طراحی، تدارکات و تامین
• احداث ابنیه و تاسیسات
• ساخت و آزمون ماشین‌‌ آلات و تجهیزات
• تدارکات
• حمل و نصب
• راه ‌اندازی و آزمون های بهره ‌برداری و تحویل به کارفرما توسط یک پیمانکار واحد

پیمانکار عمومی باید  بتواند مسئولیت کامل کار مورد تعهد خود و انجام مدیریت فعالیت های مختلف آن را به تنهایی بر عهده بگیرد. بنابراین مهم نیست که یک پروژه کوچک، متوسط یا بزرگ باشد و آنچه در این میان مهم است آن است که پیمانکار عمومی توان آن را داشته باشد که انجام کل کار را با مسئولیت مستقیم و بدون واسطه خود بر عهده بگیرد.

شرکتی که به عنوان پیمانکار عمومی معرفی می شود باید حداقل از امکانات سازماندهی و مدیریت  مانند هدف‌گذاری،  سیاست ‌گذاری، برنامه ‌ریزی، هماهنگی، ‌کنترل و نظارت برخوردار باشد. درواقع بدون داشتن توان لازم و کافی در سازماندهی و مدیریت،‌ بر عهده گرفتن وظایف پیمانکار عمومی اشتباه بزرگی است.

معمولا هر پیمانکار عمومی تنها در یک رشته تخصصی فعالیت می کند و تلاش خود را تنها بر روی کسب توان و تجربه در آن رشته متمرکز می کند. انجام کار پراکنده در عرصه‌ های مختلف صنعت،‌ با وجود تخصصی شدن روزافزون کارها در این روزها، از یک طرف و محدودیت‌ توان پیمانکاران عمومی از طرف دیگر، موجب می شود تا پیمانکاران عمومی به موفقیت نرسند. شرکت های پیمانکاری عمومی با توان بالا می‌ توانند در کنار اجرای پروژه به صورت کامل و کلید در دست، چند پیمانکاری تخصصی با کادر کاملا مجهز و مستقل زیر مجموعه خود داشته باشند.  بنابراین یک پیمانکار عمومی باید این توانایی را داشته باشد که مطالعات مقدماتی شناسایی برنامه‌ ها، طرح ها تا بازسازی، نوسازی و رفع تنگناهای دوران بهره ‌برداری واحدهای رشته تخصصی خود را انجام بدهد.

پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال مناقصات جدید هستید « مناقصه های پیمانکاری تاسیسات » را در پایگاه اطلاع رسانی هزاره دنبال کنید.

پیمانکاری به معنای مجموعه ای است که به صورت حقیقی یا حقوقی می تواند فعالیت کند. پیمانکار موفق قراردادی را با افراد حقیقی و یا حقوقی با هدف انجام اموری از قبیل تهیه، حمل،نصب، ساخت، اجرا و غیره منعقد می کند و مسئولیت آنها را بر عهده می گیرد. در واقع، پیمانکاران گروه هایی هستند که در قالب شرکت، تمایل خود را با گرفتن مبالغی از طرف مقابل قرارداد، با هدف انجام اموری که به آنها تشریح می شود اعلام می کنند و با بستن  قراردادی آن امور را بر عهده می گیرند.

بنابراین پیمانکار شخصی است که براساس اسناد و مدارک، اجرای موضوع قرارداد را به دو صورت کلی و جزئی بر عهده می گیرد. در حالت اول، پیمانکار می تواند انجام کارها را به صورت جزئی بر عهده بگیرد. در قرارداد پیمانکاری جزئی، پیمانکار تنها بخشی از کارها را بر عهده می گیرد. اما در قرارداد پیمانکاری کلی، تمام اختیارات و کلیه مراحل انجام کار بر عهده پیمانکار است. در ادامه به گروه های اصلی پیمانکاری اشاره کرده و تاسیس شرکت های پیمانکاری را توضیح خواهیم داد. پس با مجله هزاره همراه شوید.

۱۱ گروه اصلی پیمانکاری

شرکت های پیمانکاری در زمینه کار و فعالیت شرکت انتخاب می شوند و کاری را که انجام می دهند در حوزه تخصصی مربوط به خود آنها است. انواع این شرکت ها به شرح زیر هستند:

1. شرکت پیمانکاری در حوزه ساختمان سازی
2. شرکت پیمانکاری فعال در زمینه راه و ترابری
3. شرکت‌های پیمانکاری تأسیساتی و تجهیزاتی
4. شرکت­های پیمانکاری فعال در حوزه صنایع
5. شرکت ­هایی که در زمینه مرمت و بازسازی آثار باستانی فعال هستند
6. شرکت پیمانکاری که کاوش­های زیرزمینی انجام می­دهند
7. شرکت­هایی که در حوزه انرژی (نفت و گاز) فعالیت دارند
8. شرکت پیمانکاری در حوزه ارتباطات (تلفن و غیره)
9. شرکت پیمانکاری فعال در حوزه کشاورزی و باغداری
10. شرکت پیمانکاری که در حوزه صنعت و معدن فعال هستند
11. شرکت­های پیمانکاری فعال در زمینه نیرو

راهنمای تاسیس شرکت پیمانکاری

قبل از ثبت شرکت پیمانکاری باید حوزه کاری شرکت خود را مشخص کنید تا بتوانید مجوزهای لازم مربوط به کسب و کار خود را به دست بیاورید. بعد از آن که حوزه کاری خود را مشخص کردید نوبت به تعیین نوع شرکت پیمانکاری می رسد. شرکت های پیمانکاری به دو دسته با مسئولیت محدود و پیمانکاری سهامی خاص تقسیم می شوند. شما با انجام ۵ مرحله زیر می توانید تبدیل به یک شرکت پیمانکاری شوید.

1. نخستین گام برای تأسیس شرکت پیمانکار موفق، همانند سایر شرکت ­ها انتخاب نام و نوع شرکت است.
2. دومین مرحله تهیه مدارک برای ارائه به اداره ثبت است.
3. پس از تایید مدارک توسط اداره ثبت، نوبت به باز کردن حساب بانکی به نام شرکت می رسد.
4. ارائه فیش بانکی و نامه­ ثبت، قدم بعدی برای تاسیس شرکت پیمانکاری است که انجام این مراحل ۷ روز زمان نیاز دارد.
5. پس از دریافت شماره ثبت می ­توانید آگهی تاسیس شرکت را توسط روزنامه­ های رسمی اعلام کنید. برای این کار ۱۵ روز زمان نیاز دارید.

پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال مناقصات جدید هستید « مناقصه های امروز » را در پایگاه اطلاع رسانی هزاره دنبال کنید.

امروزه با گسترش معاملات و عدم شناخت دو طرف معامله از وضعیت مالی و توانایی اجرای تعهدات و وضعیت مالی پیمانکاران، کارفرمایان و درخواست کنندگان خدمات پیمانکاری، با هدف جلوگیری از ایجاد اختلاف از انواع ضمانت نامه پیمانکاری استفاده می شود. ضمانت نامه به معنای بر عهده گرفتن پرداخت وجه مورد نظر در صورتی است که یکی از طرفین از انجام تعهدات خود خودداری کند.

بنابراین با استفاده از ضمانت نامه ای که از سوی بانک فراهم می شود زمینه ای مطمئن در معاملات ایجاد شده که به تسریع ایفای تعهدات و حسن انجام کار کمک خواهد کرد. بنابراین هدف از  گرفتن ضمانت نامه، پایبندی طرف معامله به تعهد، تامین یا جلوگیری از تضییع حقوق دو طرف است. استفاده از ضمانت نامه نیز به قوانین و مقررات در هر قراردادی وابسته است. ما در ادامه این مقاله از مجله هزاره به بررسی انواع ضمانت نامه های پیمانکاری می پردازیم. پس با ما همراه شوید.

انواع ضمانت نامه پیمانکاری

ضمانت نامه های پیمانکاری به شرح زیر است:

ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده

ضمانت نامه برای شرکت در مناقصه یا مزایده برای تضمین قیمتی که پیمانکاری برای اجرای پروژه پیشنهاد داده است گرفته می شود. به این صورت که با انتشار آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار و دعوت از اشخاص واجد شرایط مزایده یا مناقصه این فرایند شروع شده و فردی که قیمت  مناسب تری ارائه کرده باشد،  به عنوان برنده معرفی خواهد شد. در صورتی که برنده اول به دلایلی از پیشنهادات خود منصرف شود ضمانت نامه شرکت در مناقصه از او ضبط خواهد شد و از نفرات بعدی انتخاب شده برای انجام پروژه دعوت به عمل خواهد آمد. بعد از تعیین برنده، اصل ضمانت نامه پیمانکاران شرکت کننده دیگر در مناقصه برای ابطال به بانک برگردانده می شود.

ضمانت نامه حسن انجام تعهدات (حسن انجام کار)

این نوع از ضمانت نامه برای انجام به موقع تعهدات پیمانکار در هنگام امضای قرارداد از سوی او به کارفرما داده می شود. ضمانت نامه حسن انجام تعهدات بعد از اتمام کار و تصویب صورت مجلس تحویل موقت آزاد می شود. بر اساس ماده ۳۴ شرایط عمومی پیمان ،هنگام امضای قرارداد و با هدف تضمین انجام تعهدات ناشی از آن، پیمانکار باید ضمانت نامه ای معادل ۵ درصد مبلغ اولیه پیمان، صادر شده از بانک مورد قبول کارفرما و طبق نمونه ای که ضمیمه اسناد بوده است ، تسلیم کارفرما کند.

ضمانت نامه پیش پرداخت

معمولا به منظور شروع عملیات پیمان، پیمانکار درصدی از مبلغ قرارداد را برای خرید تجهیزات، مصالح و … به عنوان پیش پرداخت به صورت ضمانت نامه ای با عنوان ضمانت نامه پیش پرداخت از کارفرما دریافت  می کند.  این مبلغ به موازات پیشرفت کار و تهیه میزان پیش صورت وضعیت به صورت مرتب از سوی کارفرما کم خواهد شد.

مبلغ ضمانت نامه پیش پرداخت ۲۰% مبلغ اولیه پیمان است که قسط اول آن ۸%   پس از تحویل زمین، قسط دوم آن ۶.۵% پس از تهیه ۶۰% ماشین آلات مورد نیاز و تجهیز کارگاه و قسط سوم آن ۵.۵.% پس از انجام ۳۰% مبلغ اولیه پیمان توسط پیمانکار بر طبق صورت وضعیت های ماهانه است که از جانب کارفرما پرداخت خواهد شد.

پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال مناقصات جدید هستید « مناقصه های مهلت دار کشور » را در پایگاه اطلاع رسانی هزاره دنبال کنید.

همانطور که در مقالات قبل هم اشاره کردیم بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی بخشی از کار و انجام خدمات خود را طی برگزاری مناقصاتی به پیمانکار یا پیمانکاران واگذار می‌کنند. پس از گذشت مرحله برگزاری مناقصه و مشخص شدن برنده مناقصه، یک قرارداد میان کارفرما و پیمانکار منعقد می‌شود که بر اساس آن نوع انجام کار، هزینه‌ها، مدت زمان انجام کار و غیره در آن مشخص شده و به امضای دو طرف خواهد رسید. ما در این مقاله از مجله هزاره به بررسی انواع پیمانکار و قراردادهای آنها در ادامه برگزاری مناقصات مختلف می‌پردازیم؛ پس با ما تا انتها همراه شوید.

انواع پیمانکار و قراردادهای آنها

در اجرای هر پروژه، انتخاب یک روش مناسب می‌تواند هزینه‌های پروژه‌ها را تا حدود ۵ درصد کاهش دهد و این پنج درصد به خصوص در پروژه‌های بزرگتر رقم زیادی را شامل می‌شود. علاوه بر موضوع هزینه‌ها، انتخاب روش مناسب برای اجرایی کردن پروژه‌ها، می‌تواند زمان اجرای پروژه را نیز تا ۳۰ درصد کاهش دهد. پیمانکاران معمولا به دلیل آنکه هر پروژه نیازهای منحصر به فرد خود را دارد و برای موفق شدن آن، باید در انتخاب روش اجرایی خود دقت لازم را داشته باشند. روش‌ها و قراردادهای پیمانکاری در کشور ما بر اساس نیاز پروژه‌ها به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:

۱–  خود اجرا (امانی)

در این روش کارفرما به تنهایی دارای امکاناتی مانند تکنولوژی، روش‌ها و سایر عوامل مورد نیاز تحقق طرح (جمع آوری اطلاعات، طراحی، تدارکات، ساخت) است و آنها را تامین کرده و در اختیار پیمانکار قرار می‌دهد.

۲ –  متعارف (سه عاملی)  Design – Bid – Build

در این روش کارفرما از طریق قراردادهای جداگانه با طراح یا مشاور و سازنده یا پیمانکار، پروژه را به اجرا در می آورد. در این نوع از  انواع پیمانکار، ابتدا پروژه باید طراحی کامل شده و سپس از طریق مناقصه به یک یا چند شرکت پیمانکاری واگذار شود. در این دسته از پروژه‌ها مسئولیت هماهنگی و ریسک عدم هماهنگی بین طراحی و ساخت و راه اندازی پروژه بر عهده کارفرما خواهد بود.

۳–  مدیریت اجرا (چهار عاملی)  Construction Management

این روش اجرا نیز نوعی از روش قبلی است با این تفاوت که در آن کارفرما سازمان خارجی دیگری را برای مدیریت پروژه استفاده می‌کند. این نهاد میانی وظیفه مدیریت و کنترل پروژه و هماهنگی میان طرح و ساخت را بر عهده دارد. استفاده کردن از این نهاد در انجام پروژه‌های پیمانکاری موجب کاهش مسئولیت و ریسک کارفرما می‌شود.

۴ –  طرح و ساخت (دو عاملی)  Design – Build

در جریان این روش از میان انواع پیمانکار، کارفرما یک قرارداد واحد با طراح دارد و سازنده خدمات طراحی و ساخت پروژه را از این روش پیدا می‌کند. مسئولیت و ریسک کارفرما در این روش کمتر است زیرا پیمانکار که خود طراح و سازنده است؛ مسئولیت تمامی خدمات طراحی و تدارکات را بر عهده دارد.

۵ –  ساخت، بهره برداری و انتقال Build, Operate & Transfer

در این روش همه خدمات طراحی، تدارک، ساخت و تامین مالی و بهره برداری از پروژه را یک پیمانکار تامین می‌کند و این روش جدیدی است که عمدتا برای پروژه‌های بزرگ عمرانی و زیر بنایی استفاده می‌شود. سازمان سازنده هم تا زمان مشخصی کار را بر عهده دارد.

۶- روش طراحی، تدارک، ساخت (Engineering ,Procurement ,Construction (EPC

 در این نوع از انواع پیمانکار، کارفرما با یا بدون کمک مشاور ، محدوده کار ، استانداردهای مورد نظر و طرح کلی را تحت عنوان‌‌‌ “خواسته های کارفرما” همراه با دیگر مدارک مناقصه تهیه کرده و سپس با برگزاری مناقصه ادامه طراحی و ساخت را بر عهده پیمانکار قرار می‌دهد. این روش که با عنوان روش کلید در دست هم شناخته می‌شود؛ مسئولیت طراحی و اجرا را بطور کامل بر عهده پیمانکار می‌گذارد به صورتی که بعد از تکمیل پروژه، کارفرما فقط با چرخاندن یک کلید می‌تواند بهره‌ برداری از تأسیسات اجرا شده را انجام دهد. البته کارفرما هم خود بر نحوه انجام کار نظارت می‌کند. روش کلید در دست بالاترین میزان مسئولیت طراحی و اجرا به پیمانکار را دارد و پیمانکار مسئول هر گونه نقص یا عیبی در پروژه است.

پیشنهاد مطالعه: اگر به دنبال مناقصات جدید هستید «مناقصه های پیمانکاری آب و فاضلاب» را در پایگاه اطلاع رسانی هزاره دنبال کنید.